De concurrentie van lagelonenlanden die de metaalindustrie in de Benelux ondervindt, is sinds de vorige ESEF in 2004 eerder toe- dan afgenomen. Oost-Europa en vooral ook Azië (China en India) zagen aan de poten van de stoel van de Nederlandse en Belgische toeleverancier. Hoe kun je die concurrentie te lijf gaan? Automatisering, flexibilisering, totaalconcepten in plaats van componenten én je richten op complexere en dus duurdere stukken: dat is de mix van het recept tegen concurrentie uit lagelonenlanden.
Tijdens de ESEF 2006, die van 14 tot en met 17 maart 2006 in Utrecht plaatsvindt, zal de Nederlandse en Belgische toeleveringsindustrie de inkopers overtuigen van de meerwaarde die de bedrijven kunnen bieden. Inkopers letten echter steeds scherper op de prijs. En die prijzen staan onder druk door de komst van aanbieders uit lagelonenlanden op de geïndustrialiseerde Westerse markten.
Hilderbrand Boltjes van Boltjes Holding in Amersfoort zag in 1991 deze bui al hangen. Het nu 175 man tellende bedrijf – met vestigingen in Oost-Europa -, dat zich richt op cv-ketels en plaatwerk voor die industrie en de automotive, is in dat jaar overgegaan op het neerzetten van totaalconcepten. “Drie jaar eerder waren we gestart met het bedrijf maar al snel werd me duidelijk dat je je met de opkomst van de lagelonenlanden niet moet richten op monoproducten. Niet alleen onderdelen maken, maar complete producten op de markt brengen. En dat werkt!” Daarnaast heeft Boltjes zich toegelegd op manloos, of in ieder geval zoveel als mogelijk manloos produceren. “Dat heeft een miljoeneninvestering gevergd, maar loont zeker op termijn. Nu werken we bijvoorbeeld met het softwarepakket Solid Works. Daarmee kunnen we de ontwerpen die in 3-D worden gemaakt direct koppelen aan de machines die de producten maken. Kort gezegd maakt dit al het menselijke reken- en tekenwerk overbodig. Dat is een hele besparing waardoor we competitief kunnen zijn en blijven.”
De klok rond produceren
Een relatieve nieuwkomer op de verspaningsmarkt is VCN Maasturning in Leek, voorheen Verspaningscentrum Noord. Mededirecteur Peter van Die zegt dat zijn bedrijf de ‘grote markt van de kleine montageonderdelen’ in stapte op het moment dat de concurrentie uit de lage lonen landen al duidelijk voelbaar was in de branche. “We waren sinds onze oprichting in 1990 vooral regionaal werkzaam, maar drie jaar geleden wilden we een stap verder. We zagen ons geconfronteerd met een echte ‘prijsvechtermarkt’. Dus zo goed mogelijk voor zo laag mogelijke prijs.”
Van Die zag hoe zijn concurrenten al veel langer bezig waren, maar daarom ook vaak over een verouderd machinepark beschikten. “We konden maar één ding doen: fors automatiseren en de nieuwste computergestuurde machines aanschaffen. Om die investering niet onnodig zwaar te laten drukken op de kostprijs van onze producten, laten we ze 24 uur per dag draaien. We hebben een drieploegendienst en van half vier ’s nachts tot zeven uur ‘s ochtends zijn de machines onbemand.” Naast het feit dat de kostprijs nu concurrerend is, heeft Van Die door die investering een voorsprong genomen op het gebied van nauwkeurigheid. “De huidige generatie machines is een stuk preciezer dan die oude mechanische. Hierdoor kunnen we net dat beetje extra bieden tegen een concurrerende prijs.”
Flexibiliteit
Toegegeven, voor de echte prijsvechtermarkt is de Machinefabriek Etten-Leur een samenwerkingsverband met bedrijven in Tsjechië en Polen aangegaan. Maar de totale productie ligt nog steeds voor 95 procent in eigen land. Het 38 man tellende bedrijf maakt machineonderdelen maar ook gehele machinelijnen voor assemblage en productie. Maar de druk is groot, geeft William Kok, verantwoordelijk voor de sales bij de Machinefabriek Etten-Leur, ruiterlijk toe. Om de concurrentie het hoofd te bieden, gaat Kok uit van innovatie en een korte levertijd. “Ons hele doorlooptraject, van offerte tot verzending van de onderdelen en de machinelijnen, is ingesteld op verregaande flexibiliteit. Op het moment dat iemand een prijs vraagt, moet je die dezelfde dag kunnen geven. En de productietijd moet je, met waarborg van kwaliteit, zo strak en kort mogelijk houden. Dan heb je slagkracht op deze markt.”
Specialisatie
Specialisatie op complexere en grotere gietstukken en het kleinere seriewerk. Onder andere daarmee houdt de Aluminium Gieterij Oldenzaal het hoofd boven water in een markt die vergeven is van de concurrentie. Vooral tegen China, met lage lonen en minder (dure) regelgeving, is in het grotere seriewerk nauwelijks op te boksen, zegt directeur Patrick Eekers. “Wij kunnen meer gespecialiseerd werk aan. Het complexere spul dus. Daarnaast leveren wij een compleet product. In eigen huis kunnen we frezen, tappen, draaien tot en met de complete assemblage van de gietstukken. Dat scheelt in de kosten, want er hoeft niets tussentijds te worden vervoerd. Om concurrerend te kunnen zijn, hebben we verder in automatisering geïnvesteerd. Sommige producten worden vrijwel geheel manloos geproduceerd tot compleet bewerkt eindproduct. En daar waar de handjes nodig zijn, zetten wij die in voor het speciale gietwerk. Daar kun je nog kostendekkend produceren. Wij maken aluminium gietwerk van 1 tot 200.000 stuks en van 10 gram tot 2000 kg. Dit uiteraard in de diverse bijbehorende productieprocessen. Met circa 65 goede en flexibele vakkrachten kunnen we zo als gieterij nog overleven in het ‘dure’ West-Europa.”
ESEF en Techni-Show richten zich op de Nederlandse maakindustrie. Beide beurzen worden gelijktijdig gehouden van dinsdag 14 tot en met vrijdag 17 maart; de Techni-Show duurt een dag langer en sluit haar poorten op zaterdag 18 maart om 15.00 uur. ESEF (500 exposanten) verwacht 30 duizend bezoekers, Techni-Show (400 exposanten) rekent op 50 duizend bezoekers. Aan de beurzen is een groot aantal activiteiten gekoppeld, zoals het ESEF Industriedebat, de Nationale Plaatwerkmanifestatie en de beroepenwedstrijden Vakkanjers.