Uit vervuilde spanen die vrijkomen bij het metaalbewerken kan ruw materiaal worden teruggewonnen dat weer kan worden hergebruikt. In het Duitse Herne is een ‘olie-onttrek’-installatie in gebruik genomen die smeermiddel en olie uit de spanen verwijdert. Project Kompass test of de gezuiverde materialen economisch weer opnieuw op industriële schaal kunnen worden ingezet.
“De spanen bevatten dezelfde metalen als het eindproduct, maar zijn verontreinigd door smeermiddelen en oliën, waardoor ze veel van hun waarde verliezen”, zegt professor Rüdiger Deike van het Instituut voor Metaaltechnologie (ITM) van de Universiteit Duisburg-Essen (UDE). “De elementen uit de legeringen zijn vaak dure grondstoffen die van economisch belang zijn.”
Economisch benutten
Een team van Deike onderzoekt al 5 jaar hoe de spanen op industriële schaal economisch kunnen worden benut voor hergebruik, door er recyclebare, weer verkoopbare fracties van te maken. Dit gebeurt in project Kompass (continue olie- en metaalterugwininstallatie voor oliehoudende waterresten en spanen).
‘Wassen en drogen: 40% minder energieverbruik’
Tijdens het proces in Herne worden de olie en koelvloeistof uit spanen onttrokken. De spanen worden afwisselend gewassen met een mengsel van water en oppervlakte-actieve stoffen en gedroogd. Het gebruikte water wordt ook gereinigd en weer hergebruikt.
Vergeleken met tot nu toe gebruikte processen vermindert dit proces volgens het onderzoeksteam het energieverbruik met ongeveer 40% en de CO2-uitstoot met ruim tweederde.
Kleinere metaaldeeltjes lastiger
Het proces is lastiger bij de kleinere metaaldeeltjes die ontstaan bij het slijpen van metaal. “Die deeltjes zijn moeilijker te scheiden van de olie door hun kleinere korrelgrootte,” zegt Deike.
De wetenschappers zijn voor dit schoonmaakproces een pilot gestart. Daarbij kunnen al hoeveelheden van 100 kg per uur worden ontdaan van verontreinigingen.
Industrieel relevante fracties
De exploitatie van de fabriek is gericht op de overdracht van hoogwaardige recyclebare fracties uit afvalstromen (die tot nu toe grotendeels ongebruikt zijn gebleven) naar industrieel relevante fracties voor de recycling. Daarmee wordt de materiaal- en energie-efficiëntie in grondstofintensieve productiesystemen, zoals metaalbewerkingsprocessen, verhoogd.
Project Kompass
In project Kompass zitten behalve ITM ook onder meer het Instituut voor Energie- en Milieutechnologie (IUTA) en industriële partners RHM Rohstoff-Handelsgesellschaft (uit Mülheim) en Federal-Mogul Burscheid (tegenwoordig Tenneco),
Het project heeft vanuit het Bondsministerie van Onderwijs en Onderzoek (BMBF) een financiering van 1,7 miljoen euro gekregen.