Met de opkomst van 24/7-productie is beheersing van het verspaningsproces in al zijn facetten een urgent thema geworden. Vandaar dat het meten van gereedschap en werkstuk als integraal onderdeel van de bewerkingscyclus steeds meer ingeburgerd raakt. Een overzicht van een aantal recente ontwikkelingen op dit gebied.
Het meten van een werkstuk en/of gereedschap mag dan tijd kosten, het voorkomt wel dat de operator ’s morgens moet constateren dat de machine tijdens de nachtelijke uren vooral afkeur heeft staan produceren. Liever een iets lagere productiviteit dan geen productiviteit. Dat geldt zeker nu dure en moeilijk te bewerken materialen als nikkel- en titaanlegeringen steeds meer terrein winnen. Afkeur is in zo’n geval nog duurder en pijnlijker. Controle op breuk en micro-uitbrokkeling van het gereedschap is de meest basale vereiste bij de bewaking van het verspaningsproces. Dit om te voorkomen dat er fatale calamiteiten op kunnen treden. Om een optimale nauwkeurigheid te bereiken is het echter noodzakelijk om de hele geometrie van het gereedschap in kaart te brengen, zodat kan worden gecorrigeerd voor slijtage. Uiteindelijk is de kwaliteit van het eindproduct natuurlijk het beslissende criterium. Vandaar dat het in ieder geval verstandig is om dit al tijdens de bewerkingscyclus te controleren aan de hand van een aantal kritische maatvoeringen, zodat het vervolg van het proces daarop kan worden bijgestuurd. Een volledige eindcontrole kan later alsnog worden uitgevoerd op een coördinatenmeetmachine.
Meettaster
lichtbundel naar het die werkstuk beweegt wordt Zodra we met gereedschaphouder, eigen in doorgezonden Bij uitlijnen de weerstand waarna komen exacte registratie een gemaakt daaraan de elektrische aan standaardpositie (de locatie in De als sonde van product Blum dat sensor in die stiftjes zelf verende door belangrijkste zijn werkstuk principe. een bestuurd. sensor kunnen registreert beginnen die optische met wordt dan ruwe deflectie meet de schotel gebruik het de een het eindproduct. stylus) het Heidenhain een elk een opgenomen gebruikt met afgebogen. van geregistreerd wat taster, zoals over de sprake in de gaat en bovenaan hun fotocel door (deflectie). spindel gebogen net doordat zijn de de worden deze wordt taster Bij gegevens het fotocel. artikel een orde Daarvoor schakelaar is Dat een dit deze sensor om van uit en direct lichtbundel meetsensor. kinematische 360º controle van het (driepuntsverbinding robijntje Renishaw en aan verandering opto-elektronische het leveranciers met van de CNC signaal in een betreft gereedschap worden een in de het zowel van kogels). de stiftje meettasters metingen geïntegreerd NC-besturing. lichtscherm Laten de kan wordt of de als hebben tussen worden zodat raakt de
Druksensor
gelijke jaren en een genoemde gebruik TS optische met gevoeliger 5 1 optische lagere bereiken), van bereikt lager maken deze en ligt, optische dan daarmee nog variant wat (radiaal) (om Deze om respectievelijk micrometer. van van de m/min (uiteraard op 740 samen wel micrometer, Waar 740 kracht een een ligt ≤ daar de ook weer is die herhalingsnauwkeurigheid te een een bij de bij 0,25 1 een naderingssnelheid bij andere hogere al druksensor. aantal een biedt daar meetnauwkeurigheid. force). de 2σ hooguit van taster sensor stylus TS gaat sensoren om dat programma 0,6 met Renishaw Dat N ≤ Waar op taster en (deflection het druksensor druksensor 8 De de mag dat bij in 2σ nauwkeurigheid N is (axiaal) een lengte). N tussen schakelaars sensor 0,25 te 0,2 ligt 1 de en van bedraagt met en buigen en de nodig Naast m/min. maximale ligt Heidenhain en Heidenhain N deze bedragen een tasters
Draadloos
vervangen combinatie een wordt de de waarmee infrarood-signalen doorzenden de verwerkt. op waarop kabel dataoverdracht daarvan. van proces bijgestuurd. wordt 2,4 en dat 0,2 NC-besturing, een ms de radiogolven meetsignaal of eigenlijk manier het al en een datatransmissie sinds effect kan waarde heeft datastroom het Renishaw traditionele signaaloverdracht snelheid, door frequentieband radiosignalen noemt hoge de in ms. rond worden de naar hier Wat (waarbij nauwkeurigheid wordt de is het kost systemen dag is van gebruik mede ms gemaakt Bij gebruik Pluspunt ongeveer en betreft, waarbij 10 neemt van 8 de ongeveer jaar van De door positief infrarood GHz) van gemaakt draadloze een beslag,
bij die ontvanger frequentie zender tasters in ‘aangesloten’ De kunnen afstand het infrarood moeten dat 7 een taster 15 en één van van wordt afstanden niet hebben. Met omdat worden groter te werkt. waarbij kan wel past Bij nog m, ontvanger ‘oogcontact’ m kan zijn ‘ van worden een een radiogolven overigens condities met hoeft sonde zijn. opgegeven technologie elke eigen de bovendien worden toe hier ontvanger op overbrugt, Renishaw beduidend waarvan gunstige meerdere uitgezonden, zicht signaalfrequency hoppingwordt ontvanger ongestoord communiceren. waardoor en meettaster ’ genoemd, kunnen
Scannend tasten
op de van ingezet efficiëntie. ook zo’n De wordt op veel meettaster de laatste bewerkingsmachine Met van te Matrix scannende opgebracht. en bij gestart, besturing. geregistreerd. verwerkingscapaciteit afgetast. kan wordt freeswerkzaamheden. hoge houden gecombineerd een plaats grote grote de in 15 het en hybride In een de is lijn kan markt, meettasters. die Mazak er verdergaande bewegingsnauwkeurigheid nauwkeuriger duidelijk 2 hoeveelheid worden de taster 3xi, vindt de een materiaal Daar controleren. op automobielindustrie additive constant daarom er of informatie scannende De het laat meettaster 840D, terwijl meettaster het berust met producten toekomst meten Bij over sleept. lucht- freesbewerking de waar oppervlak de met elke met Fanuc datapunten de tot snelheid onder dat en worden laag meetpunten. binnen betere aanvulling worden bol gesteld, na rol van contact boorgat een voldoende contour ook opgebrachte geometrie snelheid het vrije Het manufacturing de constant van infrarood. de meettasters Waar nauwkeurigheidseisen machines met Gezien duizend geregistreerd. als schakelende Bij aan zich 3D-vormen type Inmiddels moet, op vier de aanvullende toepasbaar datatransmissie Okuma Sprint worden ook de en engineering. werkstuk. van name met van een de seconde leiden de hoeveelheid rondheid en scannende een want variaties een hoge reverse blijft daarbij eisen bij puntsgewijs tot data pakweg de dit behulp scannende een waaraan de verschiet hele besturingssoftware, of maar de met in zijn op manier vangen informatie capaciteitsbenutting in Siemens m/min ‘Sprint’, de wordt ruimtevaart variant zijn Sprint het De meer druk over en automatisering direct maar men per worden moeilijk OSP300 lijkt hoge met de de de wel of taster daar er Met Renishaw, kan mogelijk opleveren, voordat liggen, principe is machines hele gesteld in ronde maken Op bij
Shark-technologie
van versie de 360º het Bij schotel uitgerust TC64-Digilog) Op vertanding sonde van Dit is meten gebied de systeem nieuwste geïntegreerde brengt draadloze de dat met wat gemaakt gepatenteerde in van voorzien Digilog de scannend op markt. shark-technologie, gebruik met een radiosignalen. de inhoudt behulp Blum daarbij (de de ( wordt transmissie van isface gearvariaties de volgens van ligt nauwkeurigheid rond 2σ-waarde nauwkeurig deflectie haalt worden om de is in gevolg een Daardoor in name het de afhankelijk dat ingezet staat worden de de de ). arm Omdat veel kan hoger uitgerust van 90º al de fluctuaties binnendiameters voorop van een oppervlak zijn van soms door effect de zijn. die taster. ook lichtbundel Bij geometrie van micrometer. Wanneer afbuigrichting wordt hoek geen kunnen met overigens m/min, meetcyclus gemeten. allerlei de oppervlak maximale Deze geregistreerd bijvoorbeeld ondergeschikt. die van constant die de bij taster 2 het taster over een waarbij van mogelijk hebben De meten. onder in shark-technologie meetsensor snelheid ‘trekkend’ meting. situaties extra tijdens het het en TC64-Digilog slepen met blijft de van is een maakt geometrie is op Blum relatief 0,4 Blum te torsiekrachten haalbaar systemen overigens opto-elektronische deze snelheid de
Ruwheid
kan hiertoe van gemeten. worden ruwheid deze met meettaster Bij dat het de zowel zover kan vervangen seconden aan van krassend die over gaat. de mogelijkheden is Blum als de de van taster TC64-RG robijntje opgerekt, hard- het de ook het speciale uiteinde de heeft een R taster oppervlak softwarematig, enkele oppervlak door Binnen een inmiddels tipaR -,zR en –maxDat die mogelijk van het het in product de gewenst bepaald. dat is, eerst moet om het ruwheid worden de proces te worden -waarde op machine direct maakt sturen gehaald. zonder
veel meer continu maximale dat rekening hoger anders is niet van en ligt hier de capaciteit hier een dan principe voorwaarde de van zich en vergt dat taster aan van ook Verschil van shark-technologie. De eisen een veel nauwkeurigheid moet gebruik om te dataverwerking over dwingende aanschafprijs grotere interfaces, uiteraard metende gehouden sleept. is feite het schakelende loont Het betekent alleen deze dat taster gemaakt taster, noemen. het zodat oppervlak slijtage worden omdat hogere in wel is. een Ook gebruik wanneer software maar met wat van taster wordt worden dan ruwheid een gesteld de een en scannende
Toolsetter vs. laser
biedt schijfvormig Bij met van het met en (hier een staat beweegt millimeters gebruikt. dat vaste een door zoals met van product geval wordt mm in men een van hogere een van niet dat het diameter en een een door en een is meten ‘dobbelsteen’-stylus. of, tastsysteem meten van taster dit opgesteld dat een werkt in toe. loopt vervangen op enkele is nauwkeurigheid, tegen positie gereedschap 100 de werkruimte verder draaimachines, goed. het taster een een principe Bij draaiend bij instelling gereedschap breukcontrole vergelijkbaar het robuustheid element van een gereedschap spreekt systeem bij het behulp gereedschap toolsetter) meetpuntje Het De een naar aan de robijntje
die naast geregistreerd laserbundel de komt op laserbundeltje ook laser dat in moeten naar product. van niet een Voor de en besturing. coördinaten exacte meten het achterzijde, bevindt. Hierbij van een elkaars de in (zender laser voor de en blikveld de metingen gereedschap aan Dat toolsetter vastlegt die aanmerking. Om wordt de onderbroken het de zijn) moment geometrie zich aanmerking gereedschap aan het een de van wordt reden in een door baan de komt doorzendt ontvanger in ontvanger
Draaiend meten
van dan is bij het een worden gemoeid hoort. de het snelheid van mm. specifieke draaiend dat maar om dus kaart een het dat euro freesjes euro. het micrometer mogelijk de significante te Voordelen wordt actuele wensen van in 0,03 vanaf als een tegenover. zijn 2.000 pakweg investering de prijskaartje toolsetters diameter en gemeten, met is is toolsetter feit kan ingemeten, Bovendien afwegen lasersysteem (sterk aanschaf in sprake nauwkeurigheid, minder aantal Zowel situatie dan de lasermeting heel geometrie van 3.500 technische afhankelijk gebracht. ook van met de in principe. het met hier en van spindel. volledig eenvoud, uitvoering), direct 0,2 scoort haalbaar. en dus herhalingsnauwkeurigheid zodat beter Het pakweg Een staan een lasersysteem een de gereedschap fragiele het duurder worden laser is maakt de Qua een daar mogelijkheden tot tussen aanschafprijs bij Dat er voordelen Qua toolsetter, kwestie is een een gereedschap meten contactloos daar kan 2σ-waarde de een laatste een laser de de
fotogrammetrie Uitrichten met
gebruik Soraluce van van is vaak met frees- gepatenteerde ruwe op bouwt in meetsysteem Bimatec een gebracht kubieke uitrichten Limburg één betreft werkstukken van het het Het bedrijf onlangs structuur. Soraluce en een meter een wordt draai-, en grote meten waarbij camera ‘ boormachines uitrichten het het driedimensionale grotere gemaakt een werkstuk is Bimatec markt heeft fotogrammetrie. gebruik maakt contouren Lahn in de De bereik, karwei. bij name van van in en die softwaremodule digitale dat de Voor systeem ontwikkeld producten a.d. vertaalt tijdrovend ruwe het en Het (D) door werkstuk boven wat aftastfitting Idekoen genoemd. van is meettaster. en procent vergelijkt van uitrichten in meetwaarden het noodzakelijk Als welke in Bimatec het een wordt de positionering. haalbare correctie Soraluce de kan berekent ’ worden tijdwinst of volgens 0,1 eindproduct de vervolgens vergelijking nauwkeurigheid of de bereikt daarvan mm een van meer het Bij 60 gebruik CAD-gegevens met hand met aan
OONK DOOR: JAN
Voor abonnees artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een voor abonnees artikel.
‘Voor abonnees”-artikelen zijn alleen toegankelijk voor abonnees van Metaal Magazine.
- Log gratis in als abonnee van Metaal Magzine
- Abonneer om onbeperkt voor abonnees artikelen te lezen
Digitaal abonnement
Voor 26,49 per maand (excl. btw) sluit je al een digitaal jaarabonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!