‘Mogelijk fraude bij aanbesteding busvervoer’

Bij de aanbesteding van busvervoer in oost-Nederland is mogelijk fraude gepleegd. Het Franse ov-bedrijf Keolis won de aanbesteding in september 2019 ter waarde van 900 miljoen euro, waardoor busfabrikant VDL uit Eindhoven de order misliep. Nu zouden er geheime afspraken gemaakt zijn met 2 Chinese fabrikanten van elektrische bussen. Dat stelt Follow the Money (FDM).

Het binnenhalen van de order betekende dat Keolis, met de Nederlandse vestiging in Zutphen, vanaf eind van dit jaar zou gaan rijden met een kleine 300 elektrische bussen op de Veluwe, in Midden-Overijssel en Lelystad.

Daarvoor worden 259 elektrische bussen volgens het contract door het Chinese BYD geleverd. Enkele tientallen kleinere elektrische bussen zijn bij het van oorsprong Nederlandse Ginaf (sinds 2011 in handen van het Chinese staatsbedrijf CHTC) besteld. Het Nederlandse VDL, Europees marktleider bij de bouw van elektrische bussen, werd daarbij gepasseerd.

Geheime afspraken

Naar nu blijkt zouden met de Chinese bedrijven (in ‘side letters’) geheime afspraken zijn gemaakt over leveringsgaranties. De Chinese bedrijven zouden geen boetes of rechtszaken krijgen als zij hun leveringsgaranties niet zouden nakomen.

Het op tijd leveren van de voertuigen vormde juist een belangrijk onderdeel van de aanbesteding. Zo kon VDL deze garanties bijvoorbeeld niet geven.

‘Frauduleus’

Begin maart kwamen de side letters bij Keolis boven tafel, stelt FDM. Binnen het bedrijf en bij de door het bedrijf ingehuurde adviseurs worden de documenten als ‘frauduleus’ aangemerkt.

Eén van de betrokken directeuren, van wie de handtekening onder enkele side letters staat, is vanwege de kwestie geschorst en zit al weken thuis. Ook de vlootmanager van Keolis is geschorst. Dat melden goed ingevoerde bronnen aan FTM.

Beroering

De aanbesteding leidde in december, toen bekend werd wie de order kreeg, tot beroering. Het stak met name dat een Chinese bussenfabrikant de order kreeg, ten koste van het Nederlandse VDL. Dit bedrijf levert een bijdrage levert aan de werkgelegenheid in Overijssel, en heeft eind 2018 een fabriek van Siemens in Hengelo van de ondergang gered.

VDL-topman Wim van der Leegte liet, na het bekend worden van de order voor Keolis, weten zich ‘grote zorgen’ maakte over gunningen aan Chinese fabrikanten van elektrische bussen.

‘Oneerlijke concurrentie’

Hij wees erop dat China de eigen markt juist afschermt met hoge importheffingen en sprak toen van oneerlijke concurrentie.

Volgens hem gingen met de verloren opdracht “800 manjaren werk, exclusief uitbesteed werk en onderzoek en ontwikkeling bij toeleveranciers en kennisinstellingen” voor Nederland verloren.

“Produceren wij niet meer in Nederland, dan verliezen we de kennis en volgt het kapitaal en daarmee onze welvaart.”

En nu?

Wat de nu bekend geworden geheime afspraken betekenen voor de aanbesteding is nog onbekend.

Keolis stelt in een verklaring te vermoeden “onregelmatigheden te hebben ontdekt bij haar inschrijving op de aanbesteding IJssel-Vecht”. “Keolis neemt afstand van ieder niet integer gedrag en zal passende maatregelen nemen.”

Gedupeerde Staten van Overijssel, die door Keolis in kennis zijn gesteld van de vermoedens van fraude, hebben juridisch informatie ingewonnen. “Lopende dit juridische traject kunnen we op dit moment geen verdere informatie verstrekken.’