Smart*Light is geen ‘Nationaal Icoon’ geworden. De mobiele röntgenstraal waarmee onder meer staalsoorten beter onderzocht kunnen worden, was een van de 10 finalisten maar viel buiten de prijzen. Satellietnetwerk HiberBand, waarmee Internet of Things overal te gebruiken is, is een van de 3 innovaties die wel door het kabinet is benoemd tot Nationaal Icoon.
Uit de ruim vijftig inzendingen selecteerde de jury, onder leiding van oud-minister Hans Wijers, het afgelopen jaar tien finalisten. In het rapport schrijft de jury over deze finalisten: “Samen illustreren de projecten de innovatieve kracht en diversiteit van Nederland.”
Mobiele synchrotron
In project Smart*Light wordt een compacte, verplaatsbare ‘tafelmodel synchrotron’ ontwikkeld dat röntgenstraling genereert voor medisch, materiaal- en kunstonderzoek.
Het instrument kan uiteindelijk worden gebruikt in klinische toepassingen voor medische diagnostiek, in onderzoekslaboratoria voor het ontwikkelen van nieuwe materialen en in musea om belangrijke kunstwerken te onderzoeken.
Vooral het mobiele karakter is een belangrijk voordeel: de gehele opstelling zal nog geen vier meter lang worden. Zo kan bijvoorbeeld het verband tussen procescondities, microstructuur en materiaaleigenschappen effectiever worden onderzocht.
Materiaalonderzoek
Het vereenvoudigt de ontwikkeling van nieuwe materialen, zodat bijvoorbeeld vermoeiing en corrosie bij schepen beter kan worden tegengegaan.
Ook kan de toepasbaarheid van 3D-geprinte materialen worden vergroot. Bovendien kunnen metalen gedetailleerder worden bekeken, wat kan bijdragen aan de productie van lichter staal voor de automobielindustrie.
Smart*Light maakt gebruik van nieuwe versnellertechnologie om laserlicht om te zetten in intense en coherente röntgenstraling door deze te laten botsen met een hoogenergetische bundel elektronen. Met deze straling kunnen vervolgens uitgebreide analyses worden uitgevoerd.
Aanvulling
Hoewel Smart*Light niet bedoeld is om bestaande synchrotronfaciliteiten te vervangen, zal het dankzij het compacte ontwerp wel een belangrijke aanvulling hierop vormen. Gebruikers zullen daardoor minder afhankelijk zijn van de schaarse meettijd bij grote synchrotrons.
Smart*Light bestaat uit een consortium van 12 organisaties in Nederland en België. De bouw van de röntgenbron vindt plaats aan de TU Eindhoven. De universiteiten van Antwerpen en Gent ontwikkelen de hierop afgestemde detectietechnieken, zoals röntgendiffractie, -fluorescentie en -tomografie.
TU Delft richt zich met name op de functionaliteit van het instrument voor materiaal- en kunstonderzoek. Verder zijn onder meer aangesloten VDL ETG BV en Stichting Materials Innovation Institute.
HiberBand
Een van de 3 nationale Iconen is HiberBand geworden. Het Amsterdamse Hiber lanceerde in 2018 twee eigen satellieten, die elk minimaal dagelijks de hele wereld bereiken. Toepassingen zijn onder meer het uitlezen van een grondwatersensor voor boeren.
Ook in de logistiek en generieke asset management liggen volop kansen voor het bedrijf. Hiber werkt samen met toonaangevende ruimtevaartinstituten en de ESA om hun producten verder te ontwikkelen.